Scenariusze edukacyjne
Wirus, wariant, szczep
Wprowadzenie
Scenariusz “Wirus, wariant, szczep” powstał w odpowiedzi na rozpowszechniane, głównie za pomocą mediów społecznościowych, błędne/mylne informacje o wirusach, a zwłaszcza wywołującym chorobę COVID-19, wirusie SARS-CoV-2. Ponieważ podstawę edukacji stanowią fakty naukowe, a nie przekonania o nich, podczas lekcji uczniowie przypomną sobie i utrwalą najważniejsze informacje o wirusach. Dzięki temu będą gotowi na zdobycie nowych wiadomości, niezbędnych do odpowiedzi na pytanie dlaczego ważne jest badanie sekwencji RNA wirusa w kontekście rozwoju pandemii.
Realizując scenariusz, nauczyciel i uczniowie korzystają z internetowej platformy NCOV-PL, która ma na celu dostarczenie interaktywnych wizualizacji danych o pochodzeniu i rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2.
Cele edukacyjne
- definiuje pojęcia: wariant, szczep;
- rozpoznaje na schemacie elementy budowy wirusa;
- omawia rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2;
- prezentuje publicznie efekty swojej pracy;
- przekazuje prawidłowo informację zwrotną.
Czego potrzebujesz
- scenariusz lekcji,
- komputer/tablet z dostępem do Internetu,
- platforma NCOV-PL,
- prezentacja multimedialna.
Podstawa programowa
Wymagania ogólne
- wykazuje, że różnorodność biologiczna jest wynikiem procesów ewolucyjnych,
posługuje się podstawową terminologią biologiczną,
interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między zjawiskami, formułuje wnioski.
Wymagania szczegółowe
- uczeń wyjaśnia istotę procesu ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu – E2-PODST-BIOL-2.0-VI.1
Plan lekcji
Wprowadzenie
- Nawiąż do tematu lekcji. Poproś uczniów o wymienienie znanych im wirusów.
- Przedstaw uczniom cel lekcji, zadaj pytanie kluczowe, na które podczas lekcji uczniowie będą poszukiwać odpowiedzi: Dlaczego ważne jest badanie materiału genetycznego wirusa?
Przypomnienie budowy wirusów
- Wyświetl schemat budowy wirusa grypy. Poproś uczniów o nazwanie elementów oznaczonych a-d na schemacie (a – białka powierzchniowe , b – osłonka zewnętrzna, c – białkowy płaszcz, d – materiał genetyczny).
- Wyświetl schemat budowy wirusa SARS-CoV-2. Zapytaj uczniów o podobieństwa w budowie wirusa SARS-CoV-2 do wirusa grypy.
- Materiały: Prezentacja
Rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2
- Omów sposób przedostania się wirusa SARS-CoV-2 do organizmu człowieka z uwzględnieniem roli białka kolca (białka S).
- Zapytaj uczniów o to, który element budowy wirusa odgrywa kluczową rolę w rozprzestrzenianiu się infekcji.
Mutacje na przykładzie wirusa SARS-CoV-2
- Na przykładzie schematu omów pojęcia: sekwencja, mutacja.
- Poproś uczniów o wykonanie ćwiczenia “Mutacje”.
- Wyjaśnij uczniom, że w trakcie postępu pandemii i infekowania kolejnych osób, SARS-CoV-2 tak jak i inne wirusy starają się przystosować, a w jego materiale genetycznym (sekwencji RNA) pojawiają się liczne mutacje.
- Uruchom platformę NCOV-PL, wyświetl drzewo filogenetyczne, postępując zgodnie z instrukcją nr 1. Wyjaśnij, w jaki sposób zobrazowano tempo zmian wirusa w czasie.
Wariant czy szczep?
- Na przykładzie schematu wyjaśnij czym różni się wariant wirusa od szczepu.
- Uruchom platformę NCOV-PL, postępuj zgodnie z instrukcją nr 2.
Materiały
- Prezentacja
- Platforma NCOV-PL
- Platforma NCOV-PL, instrukcja nr 2,
- Ćwiczenie “Mutacje”
Podsumowanie
- Poproś uczniów o odpowiedź na pytanie: Dlaczego ważne jest badanie sekwencji RNA wirusa?
- Przeprowadź quiz.
Refleksja
- Zapytaj uczniów o wrażenia z lekcji.
Opcjonalnie
- Poproś uczniów o przygotowanie trójwymiarowego modelu budowy wirusa SARS-CoV-2